Rozsączanie wody w gruncie – jakie rozwiązania techniczne?

Jednym z rozwiązań technicznych, na które można uzyskać dofinansowanie w programie „Moja Woda” jest rozsączanie wody w gruncie. Oto przykłady rozwiązań technicznych, które można zastosować do tego celu.

Systemy rozsączania wody w gruncie zakłada się zwykle w gruntach o dobrej przepuszczalności, choć możliwe jest także odprowadzenie wód do warstw przepuszczalnych położonych głębiej (pod warstwą nieprzepuszczalną, np. glina), np. przez studnię chłonną. Wszystkie systemy wymagają podłączenia do rur spustowych przez odpowiednie przewody, na których instaluje się urządzenia filtracyjne. Eliminują one zanieczyszczenia mogące pojawić się w rurach spustowych i zagrażające zatkaniem perforacji w urządzeniach rozsączających (pyłki, kurz, części roślin, inne zanieczyszczenia przyniesione przez wiatr). Rodzaj urządzenia filtracyjnego zależy od wielkości układu, do którego doprowadzana jest woda deszczowa. W przypadku mniejszych instalacji wystarcza komorowy filtr siatkowy (łatwy do wyjęcia i oczyszczenia), a dla większych konieczna będzie studzienka osadnikowa.

Najprostsze rozsączanie wody w gruncie – odwodnienie liniowe

Najprostszym rozwiązaniem, niewymagającym dużej ingerencji w grunt i dobrym dla mniejszych inwestycji na gruntach przepuszczalnych, jest odwodnienie liniowe. Woda zbierana jest spod rur spustowych i za pomocą korytek z rusztami kierowana na pewną odległość od ścian i fundamentów domu, a następnie rozprowadzana w przeznaczonym do tego miejscu, np. alejce żwirowej. Do tego rozwiązania trzeba dobrać wydajność odwodnień (przekrój i długość) oraz zaprojektować ich odpowiedni spadek.

Drenaż rozsączający

Rozwiązaniem wymagającym nieco większej ingerencji w grunt jest drenaż rozsączający, który można umieścić płytko (np. na głębokości 50–60 cm). Drenaż składa się z rur perforowanych wykonanych z tworzyw sztucznych (polietylen, polipropylen), ułożonych w obsypce ze żwiru i zabezpieczonych geowłókniną – takie rozwiązanie nie tylko poprawia przepuszczalność całego układu, ale też zapobiega kolmatacji rur drenażowych (zatykaniu przez ziarna gruntu).
Średnice i długości rur drenażowych dobiera się do przewidywanej wielkości opadów, a ich układ wynika z położenia rur spustowych. Pierwszy odcinek prowadzący od budynku (wylotu z rury spustowej), o długości ok. 1 m, wykonuje się z rury pełnej (bez perforacji, dzięki czemu rozsączana woda nie spływa w kierunku ścian i fundamentów), a na odcinku końcowym powinna się znaleźć studnia chłonna poprawiająca wydajność całego układu. Drenaż stosuje się zwykle w przypadku mniejszych inwestycji.

Tunele rozsączające

Ciekawym rozwiązaniem są także tunele rozsączające. Stanowią one liniowe komory perforowane bez dna, wykonane z polipropylenu (tunele lekkie) lub z kompozytów (tunele ciężkie). Zależnie od wykonania różnią się wytrzymałością i możliwością zastosowania (ciężkie można bezpiecznie układać pod drogami, podjazdami lub parkingami). Zaletą tuneli rozsączających jest możliwość ich płytkiego posadowienia, co ogranicza prace ziemne – minimalne przykrycie tuneli lekkich to ok. 10–20 cm (zależnie od wskazań producenta), a ciężkich ok. 80 cm. Tunele w wykopie zabezpiecza się obsypką żwirową i geowłókniną. Konstrukcja tunelu umożliwia skuteczne odebranie wody podczas deszczu nawalnego i stopniowe rozsączenie jej w gruncie. Tunele można stosować w gruncie przepuszczalnym, a odległość ich podstawy od lustra wody gruntowej musi wynosić co najmniej 1 m.

Rozsączanie wody w gruncie ze pomocą skrzynek rozsączających

Skrzynki rozsączające (chłonne) służą do zagospodarowania wody odprowadzanej z większych powierzchni. W czasie intensywnych deszczów skrzynki mogą gromadzić wodę, a następnie stopniowo oddawać ją do gruntu przez perforowane ściany. Na podstawie obliczeniowej wielkości odpływu z danej nieruchomości dobiera się pojemność skrzynek. Mają one charakter modułowy, możliwe jest więc skonstruowanie układu retencyjno-rozsączającego o niemal dowolnej pojemności. Skrzynki instaluje się samodzielnie albo jako wypełnienie zbiornika retencyjnego. Wykonuje się je z polietylenu lub polipropylenu, a odpowiednia konstrukcja (np. „plaster miodu”) zapewnia wysoką zdolność retencyjną. Do skrzynek wodę doprowadza się rurami pełnymi przez studzienkę osadnikową. Skrzynki umieszczane w wykopach zabezpiecza się geowłókniną (po połączeniu w moduły) i przykrywa gruntem rodzimym. Ich dno musi być oddalone o co najmniej 1 m od lustra wody gruntowej.

Studnia chłonna

Studnia chłonna – punktowe urządzenie rozsączające bez dna – jest stosowana, gdy grunt przepuszczalny znajduje się pod warstwą nieprzepuszczalną, np. gliną. Powinna być wykonana w miejscu, gdzie warstwa gruntu nieprzepuszczalnego jest najcieńsza. Dzięki temu wykop może być płytszy, co ogranicza prace ziemne i zmniejsza koszty, ułatwia też późniejszą eksploatację i konserwację studni. Jeśli studnia chłonna sięga do warstwy wodonośnej, może być wykorzystana jako zasób wody deszczowej, np. do nawadniania roślin. Można zastosować jedną studnię, ulokowaną możliwie centralnie, i skierować do niej rury zbierające wodę ze wszystkich rur spustowych lub większą liczbę studni, z których każda obsłuży jedną rurę spustową. Ważnym warunkiem jest, by była ona oddalona od studni będącej źródłem wody pitnej.

Dokumenty formalne w programie Moja Woda

1. Program priorytetowy (otwiera plik .pdf)
2. Regulamin naboru wniosków w ramach Programu Priorytetowego „Moja Woda” na lata 2020–2024 (otwiera plik .pdf).