Nadchodzi zaostrzenie standardu energetycznego budynków w całej Unii Europejskiej. Zapewne już za 7 lat wszystkie nowe budynki będą musiały być bezemisyjne. To oznacza bardzo niskie zużycie energii pierwotnej, powszechne korzystanie z OZE, a także eliminację emisji CO2 ze spalania paliw kopalnych w budynkowych źródłach energii. Czym dokładnie cechuje się budynek bezemisyjny jako standard energetyczny budynków?
Standard energetyczny budynków – stan obecny
Standard energetyczny budynków określany jest przez wskaźnik EP (zużycie energii pierwotnej). W Polsce obowiązuje standard budynków niemal zeroenergetycznych, zapisany w rozporządzeniu Warunki Techniczne dla budynków i określany jako WT2021 [1]. Od 30 grudnia 2020 r. wszystkie budynki nowe lub przechodzące gruntowny remont muszą mieć wskaźnik EP nie wyższy niż zapisany w tym standardzie oraz cechować się odpowiednią wysoką izolacyjnością przegród budowlanych.
Nadchodzi jednak kolejne zaostrzenie tych wymogów. W Unii Europejskiej trwają prace nad nowelizacją dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). W dyrektywie tej znajduje się zapis dotyczący wymaganego standardu energetycznego budynków. Propozycja dyrektywy [2, 3] zawiera bardzo ważny zapis: w niedalekiej przyszłości wszystkie nowe budynki mają być bezemisyjne (zeromisyjne).
Budynek bezemisyjny, czyli jaki?
W polskiej wersji propozycji dyrektywy nowy standard określa się jako “budynek bezemisyjny”. Można spotkać również określenie “budynek zeroemisyjny”. Budynek bezemisyjny/zeroemisyjny (zero emission building – ZEB) według propozycji dyrektywy to:
budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej określonej zgodnie z załącznikiem I, w którym to budynku bardzo niska ilość nadal wymaganej energii pochodzi w pełni z energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na miejscu, od społeczności energetycznej działającej w zakresie energii odnawialnej […] lub z systemu ciepłowniczego i chłodniczego
Art. 2. 2. znowelizowanej dyrektywy EPBD – propozycja [2]
Dodatkowym wymogiem dla budynku bezemisyjnego będzie określenie współczynnika globalnego ocieplenia w cyklu życia budynku. Wartość ta, obliczona na 50 lat, stanie się częścią świadectwa charakterystyki energetycznej.
A w praktyce?
Budynek bezemisyjny musi mieć klasę charakterystyki energetycznej co najmniej A (czytaj więcej o klasach energetycznych budynków) oraz nie może emitować na miejscu CO2 z paliw kopalnych. Jak wyjaśnia dr inż. Małgorzata Smuczyńska, wiceprezeska Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), brak lokalnej emisji oznacza ogrzewanie za pomocą:
- efektywnej sieci ciepłowniczej (wykorzystującej OZE lub ciepło odpadowe);
- pompy ciepła z instalacją PV (bilansującą roczne zużycie energii elektrycznej pompy ciepła);
- kotła na biomasę.
Wymóg ten spełni też miejscowa produkcja energii przez inne urządzenia wykorzystujące OZE, np. kolektory słoneczne, turbiny wiatrowe czy (w przyszłości) rozwiązania wykorzystujące biogaz/biometan.
W propozycji dyrektywy przewidziano też, że spełnienie tych wymagań dla niektórych budynków może okazać się niewykonalne technicznie. Wówczas zużywana energia pierwotna powinna pochodzić z sieci i spełniać kryteria określone w prawie krajowym.
Tabela przedstawia wartości maksymalne EP, które będą obowiązywać w całej UE (dla Polski – wartości dla kontynentalnej strefy klimatycznej UE) dla budynków nowych. Konkretne wartości ma ustalić każdy kraj.
Od kiedy nowy standard energetyczny budynków?
Nad propozycją dyrektywy toczy się obecnie tzw. trilog. Nad końcową wersją dyrektywy pracują Parlament Europejski, Komisja Europejska i Rada UE. Prace mają zakończyć się jesienią 2023 roku, zaś publikacji dyrektywy można spodziewać się w pierwszej połowie 2024 roku.
Jednym z gorąco dyskutowanych tematów są konkretne terminy, od których miałby obowiązywać nowy standard. Obecnie, zgodnie z proponowanym art. 7 dyrektywy, daty nowych obowiązków wyglądają następująco:
- od dnia 1 stycznia 2027 r. bezemisyjne mają być nowe budynki zajmowane lub będące własnością organów publicznych
- od dnia 1 stycznia 2030 r. bezemisyjne mają być wszystkie nowe budynki.
Przewiduje się tez, że istniejące budynki zostaną przekształcone w budynki o zerowej emisji do 2050 roku.
Konkretne daty zapisane w dyrektywie zostaną także uwzględnione w prawie krajowym. W Polsce oznacza to nowelizację rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [1], w którym zapisany jest obowiązujący obecnie standard WT 2021.
Źródła i akty prawne
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 1225)
- COM(2021) 802 final. Wniosek: DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona). 2021/0426(COD) – wersja w j. polskim
- Poprawki Parlamentu Europejskiego do wniosku KE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków przyjęte 14 marca 2023 r. – wersja w j. angielskim
EPBD – znowelizowana dyrektywa a polska branża instalacyjna
Cykl o nowelizowanej dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). Do jesieni 2023 r. trwają prace trójstronne – trilog (Parlament Europejski, Komisja Europejska i Rada UE) nad propozycją dyrektywy. Publikację dyrektywy zaplanowano na pierwszą połowę 2024 roku.
Czytaj w SI o dyrektywie EPBD.
