Woda szara to odpływ z z przyborów sanitarnych, który po uzdatnieniu można wykorzystać. Dziś wykorzystanie wody szarej wciąż zdarza się dość rzadko. Może jednak zyskiwać na popularności wraz z poszukiwaniem oszczędności w zużywaniu wody pitnej.
Na wodę szarą / ścieki szare składają się odpływy z wanien, natrysków, umywalek, pralek automatycznych i zmywarek. Spotyka się pojęcie “woda szara” i ścieki szare”. Powszechnie, choć nie do końca poprawnie, stosuje się je zamiennie (zobacz więcej o niejasnościach językowych). Pojęcie “ścieki szare” nie zostało zdefiniowane w żadnej ustawie ani rozporządzeniu. Występuje jednak w normie2 PN-EN 12056-1:2002, która znajduje się w Załączniku nr 1 do Warunków Technicznych1. Przepis ten definiuje je jako „ścieki niezawierające fekaliów i moczu”.
Woda szara – jak zrobić z niej użytek w instalacji
Wodę szarą można wykorzystać np. do spłukiwania miski ustępowej. Krótko mówiąc – robi się to po to, żeby nie marnować wody pitnej, wylewając ją do kanalizacji (zobacz, ile wody można oszczędzić w domu). W normie PN-EN 12056-1:2002 wskazano system IV – instalację kanalizacyjną odprowadzającą oddzielnymi układami ścieki czarne i ścieki szare. Widać, że do pionu ścieków szarych kierowane są odpływy z wanien i umywalek.
Instalacja, w której występują dwa układy przewodów – transport wody pitnej + transport wody szarej, nazywa się instalacją dualną.
Jak wygląda proces wykorzystania wody szarej?
- Odpływ z przyborów sanitarnych kierowany jest do układu uzdatniania.
- Kolejno idą procesy: napowietrzanie, cedzenie (oczyszczanie mechaniczne za pomocą krat i sit), sedymentacja, dezynfekcja (na filtrach membranowych lub chemiczna).
- Wodę uzdatnioną przechowuje się w zbiorniku, dobranym tak, by woda w nim nie stała.
- Ze zbiornika prowadzi się instalację wody oczyszczonej. Podłącza się do niej punkty czerpalne przyborów, np. spłuczki.
- Kiedy woda jest potrzebna, jest pompowana ze specjalnego urządzenia.
- Kiedy wody w zbiorniku jest za mało, woda dopływa z instalacji wody pitnej. Uwaga! Dopływ wody pitnej do zbiornika musi mieć zabezpieczenie antyskażeniowe wysokiej klasy (przeczytaj więcej o zabezpieczeniach antyskażeniowych). Zabezpiecza to przed przepływem zwrotnym wody szarej do instalacji wody pitnej.
Rynek oferuje gotowe moduły filtracyjne (uzdatniające). Dostępne są także urządzenia zblokowane (kompaktowe), takie jak miska ustępowa z umywalką firmy Roca (na zdjęciu głównym). Woda z mycia rąk płynie do małego układu uzdatniania – skrywa go korpus umywalki. Stamtąd woda uzdatniona kierowana jest do spłuczki.
Poznaj przykładowe rozwiązanie techniczne!
Woda szara i prawny problem
Woda szara w kontekście jej wykorzystania pojawia się dużo rzadziej niż woda deszczowa. Chodzi o to, że wykorzystanie wody szarej nie jest w żaden sposób uregulowany w prawie polskim. Przez to projektanci i inwestorzy obawiają się stosowania tych rozwiązań. Jeśli w jakimś nowoczesnym budynku pojawi się takie rozwiązanie, zwykle projektant korzysta z dobrze opracowanych norm brytyjskich.
Niejasność w nazewnictwie – woda szara czy ścieki szare
Powszechnie określenie „woda szara” stosują głównie firmy zajmujące się dostawą urządzeń. Pewnie wynika to z tego, że “wykorzystanie wody szarej” brzmi lepiej niż “wykorzystanie ścieków szarych”. Może to także być kalka angielskiego słowa „greywater”. Dr inż. Jarosław Chudzicki z Politechniki Warszawskiej zwraca uwagę, że jednak powinno się mówić “ścieki szare”. Podobnie jest ze słowem „wastewater”. To w języku polskim „ścieki”, a nie „woda zużyta”. Dr Chudzicki uważa także, że samo pojęcie „woda szara” mogłoby wejść do oficjalnej terminologii i oznaczać ścieki szare po procesach ich oczyszczania i dezynfekcji, gotowe do powtórnego wykorzystania w obiekcie budowlanym3. Porządek w nazewnictwie byłby dobrym początkiem do sformułowania wymagań prawnych. Instytucje i osoby, które zajmują się racjonalizacją użytkowania wody czy nowoczesnymi instalacjami wod-kan, od lat postulują prawne uregulowanie stosowania instalacji dualnych.
Akty prawne i dobre źródła
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1065)
- PN-EN 12056-2:2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynków — Część 2: Kanalizacja sanitarna — Projektowanie układu i obliczenia
- Chudzicki Jarosław, Malesińska Agnieszka, Instalacje do powtórnego wykorzystania ścieków szarych w aspekcie certyfikatów energetycznych w budownictwie, „WARUNKI TECHNICZNE.PL” nr 4(10)/2015, s. 30–34.
A nie latwiej wykorzystac do tego deszczowke? 4000 litrowy zbiornik wystarcza na 6 mieszkan, 1 biuro i podlewanie trawnikow.
Dzień dobry
Mam nietypowe do Państwa pytanie.
Szkoła mojego syna bierze udział w międzynarodowym projekcie przy współpracy z Izraelem dotyczącym wtórnego wykorzystywania wody ,między innymi wykorzystanie wody z umywalki ,wanny etc.
Wiem ,że Państwa firma zajmuje się takimi projektami ,stąd moje pytanie czy bylibyście Państwo na tyle uprzejmi ,żeby mógł syn poprosić Państwa np o krótki filmik przedstawiający techniczne montowanie oraz wykorzystanie takich zbiorników. Projekt jest graficzny ,więc oczywiście umieszczone byłoby Państwa logo .
Będę wdzięczna za odpowiedź.
Pozdrawiam
Rzeczywiście ciekawa inicjatywa. W Polsce wykorzystanie odpływu z przyborów (wody szarej) nie jest jeszcze bardzo popularne, a instalacje powstają głównie dla większych obiektów (np. hotele, biurowce). Sami nie zajmujemy się projektami ani wykonawstwem, piszemy tylko o takich rozwiązaniach i popularyzujemy je. Proponujemy kontakt z firmami oferującymi produkty, np. Roca i Hydraloop lub z firmami wykonawczymi, np. Green Water Solutions.
Pozdrawiamy, redakcja SI.