Czy ogrzewanie na wodór jest blisko?

Tzw. dekarbonizacja ogrzewania ma spowodować, że gaz ziemny do celów grzewczych będzie stopniowo zastępowany gazami, których spalanie nie powoduje emisji CO₂. Wszystko wskazuje na to, że będzie to głównie wodór (H₂). W Polsce, podobnie jak i w całej UE, dzieje się coraz więcej, by realizować “gospodarkę wodorową”.

Już dziś owe gazowe kotły kondensacyjne coraz częściej przystosowane są spalania gazu ziemnego z domieszką wodoru – 20%, a nawet 30%. Kotły H2Ready (“gotowe na wodór” łatwo przestawić ze spalania gazu ziemnego na spalanie gazu ziemnego domieszką wodoru. Trwają też prace nad kotłami przystosowanymi do spalania czystego (100%) wodoru – na razie pracujące jako gazowe, a potem łatwe do przezbrojenia przez przeszkolonego serwisanta. Na razie kotły 100% H₂ pracują w Europie instalacjach eksperymentalnych, gdzie m.in. odbywają się testy działania urządzeń domowych (np. kuchenek) oraz szczelności instalacji. Wkrótce, z inicjatywy konsorcjum Polskie Domy Drewniane i SES Hydrogen (grupa Sescom) tego rodzaju eksperymentalne osiedle domów drewnianych ma powstać także w Środzie Śląskiej.

Ogrzewanie na wodór a działania krajowe

W Polsce słyszymy też o kolejnych działaniach na rzecz rozwoju polskiej gospodarki wodorowej. Sporo uwagi poświęca się produkcji wodoru, kóry powinien być zielony (niskoemisyjny). Taki wodór powstaje w procesie elektrolizy wody, zasilanym energią pochodzącą z OZE. Dziś wodór “zielony” stanowi zaledwie 4% produkcji tego gazu. Polska Strategia Wodorowa przewiduje, że zZainstalowana moc instalacji do produkcji niskoemisyjnego wodoru wyniesie 50 MW do 2025 roku i 2 GW do 2030 roku.

W zakresie ogrzewania bardzo ważne jest jednak przygotowanie nie tylko samej produkcji , ale też przesyłu wodoru. Zgodnie z dyrektywą UE, sieć gazowa powinna być gotowa na tłoczenie gazów odnawialnych, w tym właśnie wodoru. W Polityce energetycznej Polski zapisano cel, żeby do 2030 r. osiągnąć zdolności transportu sieciami gazowymi mieszaniny zawierającej ok. 10% gazów innych niż ziemny (gazy zdekarbonizowane: biometan, wodór).

Polska Strategia Wodorowa przewiduje do 2025 m.in. zbadanie istniejącej infrastruktury gazowej pod kątem możliwości tłoczenia wodoru i przesyłu mieszanin wodoru z gazem. W planach jest także zbadanie, jaki sposób przesyłu wodoru będzie dla Polski najlepszy. Natomiast do 2030 r. ma rozpocząć się dostosowanie wybranych odcinków sieci gazowej do przesyłu i dystrybucji wodoru domieszkowanego do gazu oraz powstanie nowej infrastruktury.

Zmiany w prawie

Istotne jest także Opracowanie w latach 2022 i 2023 legislacyjnego pakietu wodorowego – przepisów określających szczegóły funkcjonowania rynku, implementujących prawo UE w tym zakresie oraz wdrażających system zachęt do produkcji niskoemisyjnego wodoru. Zespół ds. Rozwoju Przemysłu OZE i Korzyści dla Polskiej Gospodarki wskazuje jako ważną zmianę definicji paliwa gazowego w Ustawie Prawo energetyczne. Dziś przez paliwa gazowe rozumie się (art. 3 pkt. 3a Prawa energetycznego):

gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany, w tym skroplony gaz ziemny oraz propan-butan lub inne rodzaje gazu palnego, dostarczane za pomocą sieci gazowej, a także biogaz rolniczy, niezależnie od ich przeznaczenia.

W pierwszej kolejności należałoby stwierdzić, czy z formalnego punktu widzenia wodór może być kwalifikowany jako ”inny rodzaj gazu palnego”. Jeśli zostanie potwierdzone, że wodór stanowi paliwo gazowe w rozumieniu PE, do jego transportu zastosowanie znajdą wszystkie regulacje w zakresie paliw gazowych.Zespół ds. Rozwoju Przemysłu OZE proponuje, by wprowadzić następującą zmianę:

gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany, w tym skroplony gaz ziemny oraz propan–butan lub inne rodzaje gazu palnego, dostarczane za pomocą sieci gazowej, a także biogaz rolniczy, wodór lub ich mieszaniny, niezależnie od ich przeznaczenia.

Akty prawne i inne ciekawe źródła

1. Czysta planeta dla wszystkich. Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki. COM/2018/773 final.
2. Kocioł wodorowy Baxi Heating
3. UK’s first hydrogen heating demonstration takes place (materiał w j. angielskim).
4. Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do 2040 r. (projekt).
5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE (Dz. Urz. UE L 211 z 14.8.2009 r.).
6. Polityka Energetyczna Polski do 2040 r
7. Raport zespołu nr 4. Gospodarka Wodorowa. Warszawa, maj 2020.

Zdjęcie główne: Viessmann