W zawodzie instalatora konkurencja rośnie. Dlatego wielu wykonawców zastanawia się nad dodatkowymi szkoleniami czy certyfikatami, by wyróżnić się i mieć obiektywne potwierdzenie swojej wiedzy. Coraz częściej wymóg nieobowiązkowych certyfikatów pojawia się też w przetargach. Jednym z takich dokumentów jest certyfikat instalatora OZE.
Certyfikat instalatora OZE to przykład certyfikatu kompetencji (potwierdzenia kwalifikacji). Stanowi dokument nieobowiązkowy i nie daje instalatorowi konkretnych uprawnień. Stanowi natomiast potwierdzenie jego wiedzy i doświadczenia. Procedura zdobycia certyfikatu jest określona w ustawie o OZE [1]. Czasem mówi się, że jest to certyfikat Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). UDT jest odpowiedzialny za egzaminy, a także za akredytację organizatorów szkoleń.
Certyfikat uzyskuje się w jednej z pięciu specjalności:
- kotłów i pieców na biomasę,
- systemów fotowoltaicznych,
- słonecznych systemów grzewczych,
- pomp ciepła,
- płytkich systemów geotermalnych.
Czyli nie można być “instalatorem OZE”, tylko instalatorem OZE w określonym zakresie. Można oczywiście przejść osobną procedurę certyfikacyjną dla wszystkich specjalności.
Certyfikat instalatora OZE potwierdza kompetencje wykonywania mikroinstalacji, małych instalacji i instalacji OZE o łącznej mocy cieplnej do 600 kW. Zgodnie z ustawą [1] pojęcia te oznaczają:
- mikroinstalacja – instalacja OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW. Łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.
- mała instalacja – instalacja OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW. Łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i mniejsza niż 500 kW.
Podstawa uzyskania certyfikatu
Żeby uzyskać certyfikat, trzeba po pierwsze mieć odpowiednie wykształcenie lub doświadczenie, czyli mieć (trzeba spełnić jeden z poniższych warunków):
- dokument potwierdzający kwalifikacje związane z instalowaniem urządzeń lub instalacji sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych;
- udokumentowane trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie instalowania lub modernizacji urządzeń i instalacji sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych;
- świadectwo ukończenia co najmniej dwusemestralnych studiów podyplomowych lub równorzędnych, których program dotyczył zagadnień zawartych w zakresie programowym szkoleń;
- zaświadczenie o ukończeniu szkolenia u producenta danego rodzaju instalacji OZE. Szkolenie to musi w części teoretycznej i praktycznej zawierać zagadnienia w zakresie projektowania, instalowania, konserwacji, modernizacji i utrzymania w należytym stanie technicznym instalacji odnawialnego źródła energii.
Po drugie, trzeba być osobą niekaraną w zakresie wiarygodności dokumentów i obrotu gospodarczego. Trzeba także mieć pełną zdolność do czynności prawnych i pełne prawa publiczne.
Po trzecie, trzeba ukończyć szkolenie podstawowe [2] u jednego z akredytowanych przez UDT organizatorów szkoleń. Lista akredytowanych organizatorów, licząca obecnie ponad 50 podmiotów, znajduje się na stronach UDT.
Po czwarte, nie później niż 12 miesięcy po ukończeniu szkolenia podstawowego trzeba zdać egzamin przed komisją UDT. Daty egzaminów są podawane z wyprzedzeniem co najmniej 30 dni na stronach UDT.
Certyfikat można zdobyć bez przystępowania do egzaminu i bez szkolenia podstawowego. Jest to możliwe tylko dla osób, które mają odpowiednie wykształcenie i przedstawią:
- dyplom zawodowy albo dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej lub
- dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku lub w specjalności w zakresie instalacji odnawialnego źródła energii albo urządzeń i instalacji sanitarnych, energetycznych, elektroenergetycznych, grzewczych, chłodniczych, cieplnych i klimatyzacyjnych lub elektrycznych.
Koszt uzyskania certyfikatu
Na koszt uzyskania certyfikatu składają się:
- szkolenie podstawowe (ceny różnią się między organizatorami szkoleń);
- egzamin – około 1000 zł (dokładny koszt to 20% wynagrodzenia przeciętnego, podawany jest na stronach UDT w aktualizowanym na kolejne miesiące pliku Terminy egzaminów) [3];
- wydanie certyfikatu – obecnie 258,37 zł dla jednego rodzaju odnawialnego źródła energii (5% wynagrodzenia przeciętnego) [3].
Certyfikat jest ważny przez pięć lat. Po tym czasie można go odnowić, przy czym warunkiem jest ukończenie szkolenia przypominającego oraz odpowiednie doświadczenie. W ciągu tych pięciu lat trzeba zainstalować, zmodernizować lub utrzymywać w należytym stanie technicznym co najmniej pięć mikroinstalacji, małych instalacji lub instalacji.
Akty prawne
- Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz.U. 2021 poz. 610)
- Rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 25 lutego 2020 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania akredytacji organizatorom szkoleń w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz szkoleń i egzaminów dla osób ubiegających się o wydanie lub przedłużenie ważności certyfikatu (Dz.U.2020.348)
- Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 18 maja 2017 r. w sprawie wysokości i sposobu wnoszenia opłat za przeprowadzenie egzaminu, wydanie certyfikatu, przedłużenie jego ważności oraz udzielanie akredytacji (Dz.U.2017.1038)