Magazyny energii i ciepła w programie „Mój Prąd”

Magazyny energii i ciepła stopniowo zyskują zainteresowanie inwestorów indywidualnych. Wpływa na to także prowadzony od 15 kwietnia 2022 r. czwarty nabór wniosków dla osób fizycznych w programie „Mój Prąd”. Wsparcie obejmuje nie tylko same mikroinstalacje fotowoltaiczne (PV), ale także magazyny energii i ciepła. Takie rozwiązanie pozwala w większym stopniu wykorzystać wyprodukowany prąd.

Instalacje fotowoltaiczne (PV) wciąż cieszą się dużą popularnością wśród inwestorów. Wpływają na to wysokie i niestabilne ceny energii. Jednocześnie inwestorzy są bardziej sceptyczni i ostrożni ze względu na nowe warunki uzyskiwania dotacji w programie rządowym “Mój Prąd” oraz wysoką inflację. W obszarze współpracy instalacji PV z domową instalacją elektryczną i grzewczą pojawił się nowy trend. Mowa o autokonsumpcji związana z magazynowaniem energii  (w formie energii zarówno elektrycznej jak i cieplnej). Magazyny energii elektrycznej sprawdzą się np. w nowych domach o wysokim poziomie elektryfikacji. Natomiast magazyny ciepła dobrze spełnią swoją rolę w budynkach istniejących, gdzie inwestorowi zależy na obniżeniu zużycia paliw tradycyjnych, a rozwiązania zasilane prądem elektrycznym mają charakter uzupełniający.

Magazyny energii elektrycznej

Magazyny (akumulatory) energii elektrycznej ładują się w ciągu kilku godzin – zależnie od nasłonecznienia i bezpośredniego zużycia prądu. Domowy magazyn energii powinien być przystosowany do pracy ciągłej oraz wyróżniać się wysoką gęstością energii i mocy i sprawnością gromadzenia mocy. Najpopularniejsze są akumulatory litowo-jonowe (sprawność gromadzenia mocy ok. 80%). Zaletą magazynu energii jest bezpieczeństwo dostaw energii w przypadku przerw w dostawie prądu sieciowego. Jeśli  dana inwestycja mieści się na obszarze, gdzie awaryjne wyłączenia zdarzają się często i są długotrwałe, elementem projektu instalacji powinna być sieć awaryjna. Pojemność magazynu powinna wówczas przewidywać możliwość zasilenia sprzętów domowych przez kilka godzin. Na magazyn energii elektrycznej o pojemności minimalnej 2 kWh i cenie do 4000 zł/kWh pojemności można uzyskać dotację w programie “Mój Prąd”. Może ona wynieść do 7500 zł i jednocześnie nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowanych.

Magazyny ciepła

Warto skorzystać (szczególnie domach jednorodzinnych) z możliwości przekształcenia nadwyżek prądu wyprodukowanego przez PV na ciepło (Power-to-Heat). Magazyny ciepła w porównaniu do magazynów energii elektrycznej oznaczają dla inwestora także mniejszy koszt. Tańszy okazuje się nie tylko zakup, ale też same koszty magazynowania energii. Jak wskazuje Instytut Energetyki Odnawialnej, koszty magazynowania energii wynoszą ok. 2-5 zł/kWh dla magazynów bateryjnych. Natomiast dla magazynów ciepła kwota ta wynosi już poniżej 1 zł/kWh. Porównanie cen wyznaczono dla jednego cyklu ładowanie/rozładowanie dziennie i dla cen energii z maja 2022 r.)

Magazynami ciepła są zasobniki lub bufory c.w.u., a także pompy ciepła typu powietrze/woda (z odrębnym lub zintegrowanym zasobnikiem c.w.u.). Pojemność takiego zbiornika dobiera się w oparciu o czas bez uzyskiwania prądu ze Słońca (od 24 do 72 h), przy założeniu określonego zużycia c.w.u. (najczęściej 50 l/osobę/dobę). Żeby zasobnik ciepła był traktowany jako magazyn ciepła podlegający dotacji  w wysokości do 5000 zł i jednocześnie do 50% kosztów kwalifikowanych w programie „Mój prąd”, musi mieć co najmniej 20 dm³ pojemności. Jego zasilanie musi stanowić elektryczne źródło ciepła zwiększające autokonsumpcję – pompa ciepła, kocioł elektryczny czy grzałka elektryczna.

Magazyny energii i ciepła – warunki uzyskania dotacji w programie „Mój Prąd”

Inaczej niż w ubiegłych latach dofinansowanie można uzyskać na:

• urządzenia do magazynowania energii elektrycznej lub ciepła bezpośrednio u prosumenta – zakup, transport i montaż;
• urządzenia umożliwiające racjonalne zarządzanie wytworzoną energią elektryczną – zakup, transport i montaż. 

Okres kwalifikowalności kosztów liczony ma być od 1 lutego 2020 r. Jeśli inwestor kupił choćby magazyn energii przed ogłoszeniem naboru, ale po 1.02.2020 r. i spełnia inne warunki programu, może ubiegać się o dotację. Oczywiście, magazyny muszą towarzyszyć instalacji PV. Dotacja nie przysługuje np. na samą pompę ciepła do produkcji c.w.u.

Maksymalne kwoty dofinansowania, zależne od rodzaju inwestycji i grupy prosumentów

W układzie z magazynem energii i ciepła warto rozważyć także zastosowanie systemu zarządzania energią HEMS/EMS (Home Energy Management System / Energy Management System). Korzystając z programu “Mój Prąd” na taki system można uzyskać dotację do 3000 zł (warunkiem jest właśnie zakup i montaż magazynu energii/ciepła). EMS pozwala inteligentnie sterować przepływem energii z PV między urządzeniami, magazynami energii i siecią. Na HEMS składają się urządzenia i program, który pozwala kontrolować i monitorować przepływ energii w budynku oraz nim zarządzać, optymalizując spełnienia wszystkich potrzeb energetycznych w budynku.

Czwarta edycja programu „Mój Prąd” powinna kreować mechanizmy, które będą stymulować wzrost konsumpcji energii przez samych jej wytwórców, a zarazem tak racjonalizować cały proces produkcji, by zapewnić stabilność sieci elektroenergetycznej. Umożliwią to systemy pozwalające na krótkookresowe (do kilku dni) magazynowanie energii w cieple lub poprzez wykorzystanie procesów elektrochemicznych.

Paweł Mirowski, Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej