Mobilne oczyszczacze mogą pomóc w usuwaniu pyłów i mikroorganizmów z pomieszczeń o niewystarczającej wentylacji. Mogą, jeśli nie będą za małe albo zbyt mało wydajne. Aby rozsądnie dobrać oczyszczacz do konkretnego pomieszczenia, stowarzyszenia branżowe, np. REHVA, i naukowcy rekomendują używanie wskaźnika CADR.
“Wskaźnik dostawy czystego powietrza” (CADR – Clean Air Delivery Rate) to ilość oczyszczonego z konkretnego zanieczyszczenia (np. pyłu zawieszonego) powietrza, którą oczyszczacz dostarcza do pomieszczenia [m3/h]. Producenci najczęściej podają CADR dla pyłu zawieszonego 0,3-0,5 μm. Znając CADR danego oczyszczacza i kubaturę pomieszczenia, do którego ma być wstawiony, można ocenić jego skuteczność.
Jak dobrać oczyszczacz według CADR?
Korzystając z opracowania REHVA [1] oraz zaleceń badaczy [2], przyjmujemy następujące założenia:
CADR dotyczy pracy oczyszczacza na najwyższym biegu. Oczyszczacz pracujący na niższym, np. drugim, biegu nie będzie działał z taką skutecznością.
Na usuwanie zanieczyszczeń wpływa połączone działanie wentylacji i oczyszczacza. Jeśli oczyszczacz ma usuwać pyły zawieszone (0,3-0,5 μm), przyjmujemy zgodnie z wytycznymi REHVA [1] jako podstawę doboru, że:
- dla pomieszczeń z wentylacją grawitacyjną liczba wymian na godzinę nie przekracza 0,5 – wówczas CADR musi odpowiadać co najmniej dwóm wymianom na godzinę (czyli CADR > 2*kubatura pomieszczenia [m3]);
- dla pomieszczeń z wentylacją mechaniczną wywiewno-nawiewną z odzyskiem ciepła liczba wymian na godzinę wynosi co najmniej 1 [3] – wówczas CADR powinien wynosić tyle, co dwukrotność wydatku powietrza świeżego napływającego do danego pomieszczenia (czyli np. dla 100 m3/h nawiewu, CADR>200 m3/h).
Jeśli natomiast oczyszczacz ma wspierać usuwanie mikroorganizmów, sprawa wygląda trochę inaczej. Przyjmujemy jako podstawę wskazówkę badaczy (np. dr Josepha Allena z Programu Zdrowych Budynków na Uniwersytecie Harvarda [2]), że wspólne działanie oczyszczacza i wentylacji ma zapewnić 4-6 wymian na godzinę (a więc CADR powinien wynosić tyle co 3,5-5,5 * kubatura pomieszczenia).
Przykłady danych dla urządzeń z polskiego rynku
W tabeli pokazano, jakie kubatury pomieszczeń z wentylacją grawitacyjną może obsłużyć oczyszczacz o danym CADR. Wybrano przykładowe wartości dla urządzeń spotykanych na polskim rynku. Przyjęto, że krotność wymian wentylacji dla typowego domu/mieszkania z wentylacją grawitacyjną to 0,5 wymiany/h.
Przykładowa wartość CADR [m3/h] | Maksymalna kubatura pomieszczenia według rekomendacji REHVA [1] – usuwanie 70% pyłu zawieszonego 0,3-0,5 μm | Maksymalna kubatura pomieszczenia według rekomendacji badaczy z Uniwersytetu Harvarda [2] – pod kątem walki z COVID-19* |
200 | 100 m3 | 36-57 m3 (dla 6 wymian, dla 4 wymian) |
210 | 105 m3 | 38-60 m3 (dla 6 wymian, dla 4 wymian) |
320 | 160 m3 | 58-91 m3 (dla 6 wymian, dla 4 wymian) |
400 | 200 m3 | 71-114 m3 (dla 6 wymian, dla 4 wymian) |
500 | 250 m3 | 90-142 m3 (dla 6 wymian, dla 4 wymian) |
Do przeczytania
- REHVA: Criteria for room air cleaners for particulate matter (wytyczne w j. angielskim. Pobierz także polską wersję przygotowaną przez naszą redakcję!)
- Nick Tate: Can a Portable Air Cleaner Protect You From COVID? (artykuł w j. angielskim).
- Grzegorz Grygier, Paweł Szyperski: Wytyczne dla instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła (systemu rekuperacji) w domach jednorodzinnych. Dostęp.
- Olli Seppänen: Room air purifiers in the COVID-19 era (artykuł w j. angielskim).