Ekogroszek zniknie? Nie, „tylko” zmieni nazwę

Od jesieni 2021 r. na stronach rządowych znajduje się projekt nowelizacji rozporządzenia ws. wymagań jakościowych dla paliw stałych. Jaki wpływ będzie miało znowelizowane rozporządzenie na branżę grzewczą i jej klientów? Czy ekogroszek, jak alarmowała na przykład branża górnicza, „zniknie” z rynku?

W rozporządzeniu w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych [1] podane są – trochę na przekór nazwie – wymagania dotyczące jakości węgla stosowanego do celów grzewczych. Co najmniej raz na 2 lata dokonywać należy przeglądu tego rozporządzenia, przede wszystkim pod kątem wpływu wymagań na ochronę środowiska, zdrowie ludzi oraz interesy konsumentów. Taki przegląd – zadanie ministra właściwego ds. energii w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu i ministrem właściwym do spraw gospodarki – jest ważny, stanowi bowiem podstawę do zmiany wymagań. Takie właśnie rozwiązanie zarekomendował zespół złożony z przedstawicieli odpowiednich ministerstw, przedstawicieli UOKiK, strony społecznej, a także pełnomocnik rządu ds. programu „Czyste Powietrze„.

Co nowego, ważnego dla branży grzewczej pojawiło się w projekcie nowelizacji [2]?

Niższa emisyjność paliwa węglowego dla domów

Ponieważ w Polsce można sprzedawać kotły na paliwa stałe (w tym węglowe) tylko klasy piątej, wymagania dla węgla używanego w tych kotłach zaostrzono do wymagań spójnych z normą PN-EN 303-5:2012 [3]. Zarówno nowe wymagania dla używanego w domowych kotłach grzewczych ekogroszku, jak i dotychczasowe wartości widać w tabeli.

Nowe wymagania wobec paliwa węglowego oznaczają mniejszą zawartość popiołu i siarki – a więc niższą emisyjność węgla. Liczy się także niższa dopuszczalna wilgotność i wyższa kaloryczność – dzięki temu spalanie ma zachodzić z większą sprawnością.

Zmiany w nazwie ekogroszku i ekomiału

Druga ważna zmiana dotyczy natomiast nazewnictwa. Ekogroszek – paliwo stałe o wymiarze ziarna 5 ÷ 31,5 mm i wysokiej w porównaniu do innych „groszków” wartości opałowej (a więc zapewniający efektywniejsze spalanie) – ma stracić ze swojej nazwy część „eko”. Po wejściu w życie znowelizowanego rozporządzenia miałby nosić nazwę „groszek III”, natomiast dla „ekomiału” po nowelizacji przewidziano nazwę „paliwo drobne”.

W uzasadnieniu do projektu można przeczytać

Użycie przedrostka „eko” w odniesieniu do miału czy groszku sugeruje, że jest to paliwo ekologiczne, podczas gdy parametry jakościowe ekomiału czy ekogroszku tego nie potwierdzają. W czasie dyskusji przeprowadzonych w ramach przeglądu jakości paliw stałych wielokrotnie wskazywano, że nazwy zawierające przedrostek „eko” mogą sugerować ekologiczny charakter tego paliwa i wprowadzać tym samym w błąd konsumentów.

fragment Uzasadnienia projektu nowelizacji

Głos ekologów

W dokumencie pod nazwą „Ocena Skutków Regulacji” zespół pracujący nad nowelizacją powołuje się także na badania sygnowane przez Fundację ClientEarth. Z raportu sporządzonego po tym badaniu [4] wynika, że w Polsce ekogroszkiem może być ogrzewanych nawet ok. 30% domów. Co więcej, 44% ankietowanych ogrzewających domy ekogroszkiem spontanicznie określiło ten produkt jako ekologiczny. Natomiast 66% ankietowanych zgodziło się, że spalanie węgla może być przyjazne dla środowiska, jeśli używa się produktu wysokiej jakości.

Fundacja ocenia także, że nazywanie węgla produktem ekologicznym jest świadomym wprowadzaniem konsumentów w błąd. Zdaniem Fundacji i innych środowisk ekologicznych nie można reklamować węgla tak, jakby był on paliwem przyjaznym dla środowiska i również nie powodującym zanieczyszczenia powietrza. Nawet przy emisyjności „niskiej jak na węgiel” jego spalanie powoduje znaczną emisję zanieczyszczeń, na przykład pyłów zawieszonych.

Głos branży górniczej

Ponieważ Polityka Energetyczna Polski przewiduje stosowanie paliw stałych do ogrzewania domów do 2040 r., do ostatniej chwili będzie popyt na „groszek III”, niezależnie od jego nazwy. Jak jednak można usłyszeć w wypowiedziach krajowych producentów węgla, zaostrzenie wymagań i rezygnacja z dobrze się kojarzącej nazwy może negatywnie wpłynąć na pracę spółek węglowych. Produkcja paliw kwalifikowanych (ekogroszek, ekomiał) mających spełnić nowe wymagania oznacza np. kolejne inwestycje na modernizację linii produkcyjnych. Jednak mimo niepokojów, producenci węgla wydają się przygotowywać do zmian, podkreślając swoją gotowość do produkcji węgla o najniższym możliwym dla tego paliwa poziomie emisyjności.

W styczniu 2022 r. do sprzedaży weszła bowiem nowa odmiana (jeszcze) ekogroszku. W składzie produktu można znaleźć na przykład ok. 15% tzw. dodatku antysmogowego. Ten produkt, stworzony przez firmę komercyjną i Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu (w ramach projektu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju) stanowi paliwo bezdymowe, powodujące również niższą emisję pyłów czy benzo(a)pirenu [5].

Głos obywatelski

Zobacz dyskusję na temat zmiany nazwy ekogroszku na profilu Fb Strefy Instalatora!

Akty prawne i źródła

1. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 27 września 2018 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych (Dz.U. 2018 poz. 1890) – aktualne rozporządzenie
2. Projekt nowego rozporządzenia na stronach Rządowego Centrum Legislacji
3. Kotły grzewcze — Część 5: Kotły grzewcze na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500 kW — Terminologia, wymagania, badania i oznakowanie
4. Percepcja produktów węglowych – raport z badania ilościowego (pełny raport w języku polskim).
5. Błękitny Węgiel – strona informacyjna produktu