Odcinające klapy przeciwpożarowe

Odcinające klapy przeciwpożarowe

Odcinające klapy przeciwpożarowe montuje się w miejscu przejścia instalacji wentylacyjnej przez przegrodę (ścianę lub strop), oddzielającą różne strefy ogniowe. W warunkach pożaru w miejscu przejścia instalacji wentylacyjnej przez przegrodę zachowana zostaje jej odporność ogniowa. Przejście zostaje odcięte od strefy objętej pożarem. Natomiast ogień, dym i gazy pożarowe nie rozprzestrzeniają się przez instalację wentylacyjną.

Odcinające klapy przeciwpożarowe – podstawowe wymagania

Wymagania wobec klap pożarowych określono w §268 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury []:

4. Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w miejscu przejścia przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające o klasie odporności ogniowej równej klasie odporności ogniowej elementu oddzielenia przeciwpożarowego z uwagi na szczelność ogniową, izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S), z zastrzeżeniem ust. 5.

5. Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne samodzielne lub obudowane prowadzone przez strefę pożarową, której nie obsługują, powinny mieć klasę odporności ogniowej wymaganą dla elementów oddzielenia przeciwpożarowego tych stref pożarowych z uwagi na szczelność ogniową, izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S) lub powinny być wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające zgodnie z ust. 4.

6. W strefach pożarowych, w których jest wymagana instalacja sygnalizacyjno-alarmowa, przeciwpożarowe klapy odcinające powinny być uruchamiane przez tę instalację, niezależnie od zastosowanego wyzwalacza termicznego.

Klasa odporności ogniowej klapy w praktyce

Najważniejsze: klasa odporności ogniowej klapy musi być równa klasie odporności ogniowej oddzielenia pożarowego, przez które przechodzi instalacja wentylacyjna. Klasa odporności ogniowej klapy określana jest pod względem szczelności ogniowej, izolacyjności ogniowej i dymoszczelności (E I S) jako czas [min], przez który klapa zachowuje wymagane parametry (najczęściej 60, 90, 120 i 240 min.). Klasę oznacza się następująco:

EI(ve/ho i<->o) [czas w minutach] S

  • E (szczelność ogniowa) – zdolność klapy do zapobiegania przedostaniu się płomieni i gazów na stronę przegrody wolną od pożaru, a także odporność klapy na odkształcenia termiczne;
  • I (izolacyjność ogniowa) – zdolność klapy do zachowania temperatury swojej powierzchni po stronie przegrody nie mającej kontaktu z ogniem (ograniczenie przyrostu temperatury);
  • S (dymoszczelność) – zdolność klapy do zapobiegania przedostawania się dymu i gazów pożarowych, niezależnie od ich temperatury.

Klapa zachowuje parametry odporności pożarowej dla określonych warunków montażu, wskazanych w kodzie klasy odporności ogniowej:

  • montaż pionowy/poziomy:
    • ve – możliwość montażu klapy w przegrodzie pionowej (ściana);
    • ho – możliwość montażu klapy w przegrodzie poziomej (strop);
  • kierunek oddziaływania (i – od wewnątrz) / o – od zewnątrz):
    • (i<->o) – kierunek oddziaływania od wewnątrz na zewnątrz i od zewnątrz do wewnątrz;
    • (o ->i) – kierunek oddziaływania od zewnątrz do wewnątrz;
    • (o <- i) – kierunek oddziaływania od wewnątrz na zewnątrz

Klasa odporności ogniowej deklarowana przez producenta wiąże się ściśle z warunkami montażu urządzenia. Istotne jest zatem zastosowanie odpowiedniego uszczelnienia (wskazanego przez producenta dla danego rodzaju klapy) oraz typ przegrody:

  • ściany podatne (ściany z płyt gipsowo-kartonowych);
  • ściany sztywne (ściany murowane i betonowe).

Przyjmuje się, że klapa sklasyfikowana do montażu w ścianie podatnej spełni swoją rolę również w ścianie sztywnej. Natomiast klapy przeznaczonej do zastosowania w ścianie sztywnej nie można bezpiecznie zastosować w ścianie podatnej.

Możliwe błędy montażowe

Nie zaleca się montażu klapy innego niż ten jasno wskazany w dokumentacji technicznej. Tylko dla danego rodzaju montażu (łącznie rodzaj i parametry przegrody + rodzaj zastosowanego uszczelnienia) producent potwierdza właściwości klapy. Należy unikać następujących błędów montażowych:

  • wystawanie klapy z przegrody;
  • krzywe osadzenie klapy;
  • klapa osadzona w zbyt małym przekroju;
  • zablokowanie mechaniczne klapy, np. przez odpady z montażu lub zły montaż ramki na kanale.

Każdy z tych błędów może spowodować, że nastąpi zablokowanie przegrody klapy w warunkach, w których powinna się zamknąć.

Odcinające klapy przeciwpożarowe według norm

Klapy pochodzące od różnych producentów można porównać, kiedy spełniają określone normy. Dotyczy to wykonania klap (norma zharmonizowana) oraz metodyki testów prowadzących do klasyfikacji klap pod względem odporności ogniowej. Główne normy dotyczące klap przeciwpożarowych to:

  • PN-EN 15650:2010 Wentylacja budynków – Przeciwpożarowe klapy odcinające montowane w przewodach. Norma zharmonizowana dla przeciwpożarowych klap odcinających. Dotyczy sposobu ich wykonania i stanowi dokument odniesienia dla certyfikatu stałości własności użytkowej.
  • PN-EN 1366-2 Badania odporności ogniowej instalacji użytkowych — Część 2: Przeciwpożarowe klapy odcinające. Norma ta określa metodologię badań odporności ogniowej i dymoszczelności. Jeśli badania klasyfikacyjne przeprowadzano zgodnie z tą normą, można porównywać ze sobą klapy różnych producentów.
  • PN-EN 13501-3+A1:2010 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków — Część 3: Klasyfikacja na podstawie wyników badań odporności ogniowej wyrobów i elementów stosowanych w instalacjach użytkowych w budynkach: ognioodpornych przewodów wentylacyjnych i przeciwpożarowych klap odcinających. Norma ta określa klasy odporności ogniowej, które przydzielane są w wyniku testów wykonanych w oparciu o normę PN-EN 1366-2.

Klapy dopuszczone do użytku na rynku UE muszą także spełniać normy:

  • ISO 10294 Fire resistance tests — Fire dampers for air distribution systems, która dotyczy zamykających czujników termicznych;
  • PN-EN 60529 Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy – ustalenie poziomu ochrony (IP) komponentów elektronicznych.

Także siłownik napędu klapy (niezależnie od certyfikacji klapy jako wyrobu budowlanego) musi mieć odpowiedni certyfikat CNBOP-PIB.

Natomiast klapy montowane w bateriach powinny mieć Krajową Ocenę Techniczną.

Akt prawny

  1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1065 oraz z 2020 r. poz. 1608 i 2351).

Warto przeczytać także:

Leave a Comment