Zgodnie z ustawą o OZE wprowadzony został system certyfikowania instalatorów w pięciu kategoriach: fotowoltaiki, paneli solarnych, pomp ciepła, kotłów na biomasę i płytkiej geotermii. Te pięć uprawnień można zdobyć na kilka sposobów.
Najprostszym sposobem na uzyskanie certyfikatu instalatora OZE jest odbycie kursów w ośrodkach szkoleniowych certyfikowanych przez Urząd Dozoru Technicznego. Nie znam jednak placówki, która oferowałaby kurs na więcej niż jedno–dwa uprawnienia, trzeba zatem skorzystać z oferty kilku ośrodków szkoleniowych. Po zdaniu pięciu egzaminów państwowych uzyskujemy pięć uprawnień.
Drugą drogą jest uzyskanie uprawnień w UDT na podstawie dyplomu ukończonych studiów wyższych, jeśli w ich programie były przedmioty związane z zakresem uprawnień, np. fotowoltaika czy pompy ciepła – możliwość ta dotyczy osób, które skończyły studia po 2005 roku. UDT może jednak wymagać potwierdzenia, że zakres danego przedmiotu pokrywał się z zakresem akredytowanego szkolenia lub był do niego zbliżony.
Trzecią drogą jest uzyskanie dyplomu technika odnawialnych źródeł energii i, tak jak w przypadku studiów, przedstawienie wykazu zaliczonych przedmiotów w celu otrzymania uprawnień instalatora OZE w danym zakresie. W trakcie uznawania dyplomów nie ma niestety weryfikacji umiejętności praktycznych. Tym samym technik OZE jest lepiej przygotowany niż magister inżynier, bo żeby ukończyć szkołę, musiał już coś zmontować. A w fotowoltaice wystarczy zła lub źle zaciśnięta końcówka i możemy spowodować pożar, podczas gdy źle zaciśnięta rura da co najwyżej przeciek. Właśnie te źle pozaciskane lub niewspółpracujące ze sobą końcówki różnych producentów są jedną z najczęstszych przyczyn pożarów i generalnie problemów z instalacjami PV.
Myśląc o podniesieniu kompetencji praktycznych, zaproponowałem na AGH w Krakowie cykl szkoleniowy dla studentów w 100% zgodny z programem UDT. I bardzo chętnie podjąłem się jego prowadzenia. Było to nowe doświadczenie, kadra na uczelniach jest bowiem wyspecjalizowana w zagadnieniach naukowych, a nie w zakresie praktycznych umiejętności montażu czy przepisów BHP. Ponadto program UDT, który zaproponowałem, może być realizowany jedynie w semestrze letnim ze względu na zajęcia terenowe wymagające dobrego nasłonecznienia. Rozkładamy wtedy stojaki i uczymy się montować i synchronizować PV z siecią. Sprawdzamy, czy instalacja działa i została wykonana poprawnie – to się musi odbywać w warunkach rzeczywistych, a nie podczas wykładu. Kiedy uczestnicy tych zajęć skończyli studia i podjęli pracę, okazało się, że przydałyby się im także umiejętności praktyczne związane z dekarstwem i pracą na dachu.
Każdy dach jest inny, są płaskie i ze spadkiem, mają różne dachówki i blachy i trzeba dobrać do nich odpowiedni system. Fenomenem jest natomiast, że studenci są najlepiej przygotowani w zakresie umiejętności internetowych – mają niesamowite zdolności konfigurowania i kalibrowania systemów, podłączania ich do chmury, robią to bezbłędnie – zdecydowanie łatwiej im to przychodzi niż innym instalatorom. Ale na początku spadały im narzędzia z dachu.
Po tych zajęciach studenci mają takie same uprawnienia UDT jak inni, ale są już w pewnym stopniu także praktycznie przygotowani do montażu instalacji fotowoltaicznej. Pozostali mogą uzyskać certyfikat bez przykręcenia do dachu choćby jednego modułu PV czy podłączenia inwertera…
