Podczas prac takich jak cięcie, szlifowanie czy cementowanie powstają pyły i inne niewielkie cząstki, które mogą sprawić sporo kłopotów okulistycznych, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do uszkodzenia oka. Dlatego do prac instalacyjnych czy budowlanych należy stosować gogle lub okulary ochronne. Dobrze dobrana osłona oczu, której zapewnienie stanowi zresztą obowiązek pracodawcy, uchroni przed przykrymi konsekwencjami.
Do ochrony oczu można stosować okulary ochronne, gogle lub osłony całotwarzowe. Okulary są zwykle najtańsze, natomiast gogle lepiej chronią oczy, ponieważ ściślej przylegają do twarzy. Wówczas odpryski, szczególnie lecące z dużą prędkością, nie mogą dostać się do oczu np. od strony brwi. Gogle warto stosować np. przy szlifowaniu. Ochrona całotwarzowa (szybka przeciwodpryskowa na zawiasach) osłania dodatkowo także część twarzy i można dopasować do obwodu głowy.
Okulary lub gogle powinny być wyposażone w dobrej jakości podkładki piankowe (np. neoprenowe) i wygodne, antypoślizgowe noski. Dzięki tym częściom ściśle przylegają do twarzy i nosa, a jednocześnie są przyjazne dla skóry i można je nosić przez dłuższy czas. Ważna jest także regulacja – w okularach powinny to być wygodne zauszniki, gogle powinny mieć szerokie, miękkie pasy. Dzięki temu ochrona oczu nie uciska skroni, uszu czy głowy, zapewniając komfort pracy. Ochrona oczu powinna być także lekka.
Okulary i gogle ochronne można znaleźć w licznych rozwiązaniach – np. okulary bezramkowe. Wykonanie i oprawki są ważne dla komfortu i wygody pracy. Istotny jest także prawidłowy wybór soczewek stosowanych w okularach i goglach ochronnych. Soczewki powinny mieć znak CE, być zgodne z normą EN 166 i nosić odpowiednie oznaczenia.
Okulary ochronne dla instalatora a prawo
Okulary, gogle i osłony zalicza się do środków ochrony indywidualnej (ŚOI). Zgodnie z art. 237 Kodeksu pracy [1] za nieodpłatne zapewnienie pracownikowi środków ochrony indywidualnej odpowiada pracodawca. Obowiązek ustalenia rodzaju tych środków i czasu ich stosowania także spoczywa na pracodawcy. Pracodawca odpowiada za to, aby stosowane środki ochrony indywidualnej posiadały właściwości ochronne i użytkowe oraz za zapewnienie ich konserwacji.
Zagrożenia przy pracy i przykładowe rodzaje prac wymagające ŚOI określa rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy [2]. W odpowiedniej tabeli jako prace wymagające ochrony oczu wymienia się m.in.:
- prace spawalnicze i szlifierskie
- prace z narzędziami do przykręcania śrub
- wiercenie
- spawanie i cięcie gazowe
- malowanie za pomocą dozowników aerozolowych.
Wymagania wobec okularów i gogli ochronnych
Bardziej szczegółowe wymagania wobec ŚOI określono w rozporządzeniu UE 2016/425 [3]. W podrozdziale 2.3. ŚOI chroniące twarz, oczy i układ oddechowy znajdziemy następujące wymagania:
- Minimalizuje się wszelkie ograniczenia dla twarzy, oczu, pola widzenia lub układu oddechowego użytkownika przez ŚOI.
- W tego rodzaju ŚOI stopień optycznej neutralności wizjerów musi być dostosowany do stopnia precyzji i czasu trwania czynności użytkownika.
- W razie potrzeby takie ŚOI muszą być wyposażone w środki przeciwdziałające zaparowaniu.
- Modele ŚOI przeznaczone dla użytkowników wymagających korekcji wzroku muszą być dostosowane do noszenia wraz z okularami lub soczewkami kontaktowymi.
Okulary lub gogle ochronne (a także osłony przeciwtwarzowe) nie mogą ograniczać pola widzenia. Oznacza to, że przede wszystkim należy odpowiednio je dopasować do zadań i wyregulować. Jeśli trzeba użytkować okulary wraz z maską lub półmaską albo kaskiem, można dobrać rozwiązania okulary kompatybilne z tymi środkami ochrony.
W praktyce “stopień optycznej neutralności wizjerów” przekłada się na klasę optyczną soczewek/szybek, zgodnie z normą EN 166. Do prac ciągłych należy używać środków ochronnych zapewniających o klasie optycznej 1.
Ważne parametry soczewek indywidualnej ochrony oczu – dowiedz się więcej!
Okulary ochronne a okulary korekcyjne
Zgodnie z rozporządzeniem [3] , osoby noszące okulary korekcyjne lub soczewki muszą otrzymać od pracodawcy okulary ochronne, które bezkolizyjnie można założyć na okulary korekcyjne. Na rynku występują takie rozwiązania – noszą nazwę na przykład nadokularów. Ich konstrukcja umożliwia bezpieczne i wygodne noszenie na własnych okularach korekcyjnych.
Drugim, bardziej kosztownym (a jednocześnie lepiej dopasowanym do potrzeb instalatora) rozwiązaniem jest zastosowanie okularów z wkładką korekcyjną. Wówczas okulary/gogle ochronne wyposaża się w soczewki korekcyjne odpowiednie do wady wzroku instalatora. Takie okulary zamawia się bezpośrednio u producenta. Wiele oferowanych przez producentów modeli umożliwia proste umieszczenie w nich wkładek korekcyjnych. Jednakże pracodawca – choć oczywiście może postawić na takie rozwiązanie – nie ma prawnego obowiązku zapewnienia takich okularów.
Akty prawne
- Kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, 1700)
- Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 listopada 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2021, poz. 2088)
- ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG
