Wzrost średniej temperatury i coraz więcej dni letnich z bardzo wysoką temperaturą zwiększa ryzyko zakażeń bakteryjnych. Na przykład bakterie Legionella mogą pojawić się nie tylko w błonie biologicznej w instalacjach wodociągowych, ale też w miejskich fontannach…
Jak wskazują naukowcy zajmujący się Legionellą, bakterie te rozmnażają się w temperaturze 25-42°C, z optymalną dla ich wzrostu temperaturą 35°C. Podkreślono też, że większość przypadków legionellozy związana jest ze zbudowanymi systemami wodnymi, w których temperatura wody jest wyższa niż temperatura otoczenia. Legionella chętnie bytuje w biofilmie (błonie biologicznej) w budynkowych instalacjach wodociągowych. Szczególnie dobrze czuje się w miejscach, gdzie dochodzi do stagnacji wody. To nie tylko „martwe końce” instalacji, ale też instalacja wodna po dłuższym przestoju.
Stagnacja instalacji i zanieczyszczenie bakteriologiczne
Każdą instalację wody pitnej projektuje się zgodnie z zaplanowanym rozbiorem wody. Jeśli jej pobór zmniejszy się lub ustanie, wystąpią problemy higieniczne spowodowane przez drobnoustroje. Stanowią je nie tylko bakterie Legionella, ale też pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa). O ile mamy w Polsce przepisy techniczne mówiące, jak zapobiegać rozwojowi Legionelli i jak odkażać instalacje, Pseudomonas aeruginosa nie przebadano szerzej pod kątem namnażania się w instalacjach. Jednak wywoływane przez nią zakażenie jest groźne, ze względu na antybiotykooporność tej bakterii. W niektórych krajach (np. Wielka Brytania i Niemcy) pojawiły się więc zalecenia, jak badać jej występowanie.
Zgodnie z zaleceniami Bawarskiego Urzędu ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności, niezależnie od tego, czy obiekt jest zamknięty, czy tylko częściowo używany, należy sporządzić plan i przeprowadzić przepłukanie wszystkich nieużywanych punktów czerpalnych. Powinno się odbyć przynajmniej raz w tygodniu, a najlepiej co 3 dni, aż temperatura pozostanie stała (wg VDI/DVGW 6023). Instalacje zimnej i ciepłej wody należy przepłukać oddzielnie, najpierw ciepłą, a następnie zimną wodę. Przerwanie pracy instalacji powoduje ryzyko pogorszenia stanu higienicznego instalacji wody pitnej. Można tego uniknąć poprzez okresowe spuszczanie wody w punktach czerpalnych.
Legionella i przecinkowce w akwenach
Rośnie także temperatura wody w akwenach, która tworzy idealne środowisko dla rozwoju bakterii, np. Legionelli i Vibro. Szczególnie w przypadku tej pierwszej, jej obecność w zbiornikach słodkowodnych z temperaturą wody powyżej 20oC jest bardzo powszechna. Rozmnażają się one m.in. w miejskich fontannach, które szczególnie w trakcie upału stanowią miejsce, gdzie niektórzy z nas szukają ochłody.
– Bakteriami, które coraz częściej znajdujemy w akwenach w Polsce, m.in. w Bałtyku, są przecinkowce z rodzaju Vibrio – mówi Krzysztof Skotak z Instytutu Ochrony Środowiska. – Występują one w wodach, w których temperatura przekracza już 16oC. Mogą one wywoływać cholerę i prowadzić do poważnych infekcji ran. Dlatego powinniśmy działać prewencyjnie i informować o tym zagrożeniu turystów. Tylko w ten sposób będziemy w stanie ograniczyć do minimum ryzyko zachorowań.
W kontekście chorób wodozależnych należy także wspomnieć o sinicach. Wzrost globalnej temperatury i fale upałów sprzyjają zakwitowi wody, co sprzyja rozwojowi sinic. Wiele z nich wytwarza toksyny, a bezpośredni kontakt z kwitnącą wodą może doprowadzić do szeregu powikłań zdrowotnych. W tym kontekście powinniśmy także uważać na spożywanie ryb oraz bezkręgowców, takich jak małże, krewetki czy ślimaki. Odżywiają się one fitoplanktonem, a ich połów często odbywa się w miejscach, w których obserwuje się zakwity sinic.
Jak wskazują eksperci z IOŚ-PIB, jeśli zmiany klimatu będą w dalszym ciągu postępować w sposób zapewniający dogodne warunki rozwoju i bytowania tzw. wektorów (owadów roznoszących bakterie, wirusy czy pierwotniaki), w perspektywie kilkudziesięciu lat w Polsce będziemy mogli zarazić się obecnie tropikalnymi chorobami.
Źródła
- Opracowanie naukowe dot. Legionelli (j. angielski)
