Wkrótce zaczną obowiązywać nowe wymagania dotyczące zużycia energii przez budynki – wyższe wymogi dotyczące izolacyjności termicznej; niższe wskaźniki zużycia energii pierwotnej na ogrzewanie, ciepłą wodę oraz wentylację i oświetlenie; tworzenie w budynkach systemów czyniących z nich obiekty inteligentne, co również ma wpływać na oszczędne wykorzystanie energii.
Nowe wymagania służą m.in. zintegrowaniu wszystkich instalacji w budynkach, tak aby były one inteligentne i niemal zeroenergetyczne, korzystały z energii odnawialnej i wspierały elektromobilność. Cele te zostały określone m.in. w dyrektywie 2018/844/UE z dnia 30 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej. Dyrektywa 2018/844 zaleca m.in., aby budynki mieszkalne były wyposażane w system ciągłego monitorowania elektronicznego, dokonujący pomiarów sprawności systemów i informujący właścicieli lub zarządców budynków, kiedy następuje jej znaczny spadek i gdy potrzebne jest serwisowanie systemu, oraz w skuteczne funkcje sterowania w celu zapewnienia optymalnego wytwarzania, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania energii.
Dyrektywa 2018/2002 z 11 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej zaleca m.in. zapewnienie od października 2020 r. częstych i obszernych informacji zwrotnych dotyczących zużycia energii, tak aby zachęcać odbiorców do świadomego z niej korzystania i jej oszczędzania. Dyrektywa zaleca wykorzystywanie do tego m.in. nowych technologii oraz liczników i podzielników kosztów ogrzewania, które po 25 października 2020 r. mają umożliwiać zdalny odczyt. Urządzenia, które zostały zamontowane wcześniej i nie mają tej funkcji, powinny zostać w nią wyposażone lub należy je wymienić do 1 stycznia 2027 r.
Dla branży instalacyjnej to żaden problem – odpowiednie technologie i urządzenia są dostępne od wielu lat. W Polsce głównymi źródłami energii dla ogrzewania i przygotowania ciepłej wody w budynkach wielorodzinnych są sieci ciepłownicze lub lokalne kotłownie. Nowe wymagania dotyczące poziomu energii pierwotnej są tak skonstruowane, aby konieczne było korzystanie z energii odnawialnej. To z kolei powoduje, że stosowane będą układy hybrydowe dostarczające ciepło do budynków i tym samym rosnąć będzie znaczenie wymienników ciepła i węzłów cieplnych wraz z ich sterowaniem i automatyką.
Od wielu lat na rynku oferowane są węzły z automatyką i regulacją pozwalające obniżyć zapotrzebowanie na ciepło oraz zapewniające sprawną obsługę i konserwację. Dostępne są węzły do zasilania instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacji wykonywane na indywidualne zamówienie, zgodnie z potrzebami inwestora oraz lokalnymi warunkami techniczno-eksploatacyjnymi, mające budowę modułową i samonośną lekką konstrukcję. Są to nie tylko urządzenia o mocach średnich i dużych, ale także o mocach poniżej 50 kW – oferowane np. jako dwufunkcyjne węzły cieplne c.o./c.w.u. z priorytetem termicznym do bezpośredniego przyłączenia do wysokoparametrowej sieci cieplnej z automatyką pogodową. Urządzenia te mają zastosowanie w nowych budynkach niskoenergetycznych, w których zapotrzebowanie na moc grzewczą jest niewielkie, a c.w.u. jest wytwarzana nie tylko z ciepła sieciowego, ale i w układach hybrydowych z wykorzystaniem energii odnawialnej, którą budynki muszą pozyskiwać z uwagi na wymogi prawne (zawarte zwłaszcza w warunkach technicznych), jakie będą obowiązywać od 2021 roku.
Dostępne są też specjalne węzły do domów jednorodzinnych podłączanych do sieci ciepłowniczej. Są to rozwiązania alternatywne dla kotłów węglowych, olejowych i gazowych w domach jednorodzinnych, zwłaszcza w miejscowościach z siecią ciepłowniczą (miejską lub osiedlową), w których problemem jest niska emisja. Konstrukcja i wyposażenie takich węzłów dostosowane są do montażu w budynkach jednorodzinnych nowych oraz modernizowanych. Posiadają one regulatory elektroniczne dla układów ogrzewania i przygotowania c.w.u. Węzły takie mają konstrukcję modułową i mogą zawierać jeden lub dwa obiegi. Ich standardowa moc dla c.o. wynosi ok. 25 kW, a dla c.w.u. do ok. 40 kW, ale są też wykonania 40 kW do c.o. i 45 kW dla c.w.u. Węzły są wyposażone w moduły przyłączeniowe zawierające m.in. zawory, filtry, regulatory różnicy ciśnień i ciepłomierze. Mogą mieć różne warianty sterowania instalacją c.o. – np. sterowane regulatorem pokojowym lub pogodowym trójstawnym, a c.w.u. sterowana regulatorem temperatury bezpośredniego działania. Węzeł domowy można doposażyć w układ uzupełniania zładu czy układ cyrkulacji. Możliwe jest też wyposażenie węzła w sterowniki z zaawansowanymi możliwościami komunikacji zdalnej.
Dostępna jest też szeroka oferta węzłów mieszkaniowych (stacji mieszkaniowych) do zasilania instalacji zimnej wody, c.o. i c.w.u. Co ważne, zgodnie z przepisami regulującymi ocenę charakterystyki energetycznej mieszkaniowe węzły cieplne mają wysoką sprawność przesyłu wody ciepłej: ηp = 85. Ponadto przepływowe przygotowanie c.w.u. w stacjach mieszkaniowych eliminuje warunki sprzyjające wtórnemu zanieczyszczeniu oraz rozwojowi bakterii Legionella.
