Woda szara – wykorzystanie odpływu z przyborów sanitarnych

Woda szara - wykorzystanie odpływu z przyborów sanitarnych. Fot. Roca

Woda szara to odpływ z z przyborów sanitarnych, który po uzdatnieniu można wykorzystać. Dziś wykorzystanie wody szarej wciąż zdarza się dość rzadko. Może jednak zyskiwać na popularności wraz z poszukiwaniem oszczędności w zużywaniu wody pitnej.

Na wodę szarą / ścieki szare składają się odpływy z wanien, natrysków, umywalek, pralek automatycznych i zmywarek. Spotyka się pojęcie “woda szara” i ścieki szare”. Powszechnie, choć nie do końca poprawnie, stosuje się je zamiennie (zobacz więcej o niejasnościach językowych). Pojęcie “ścieki szare” nie zostało zdefiniowane w żadnej ustawie ani rozporządzeniu. Występuje jednak w normie2 PN-EN 12056-1:2002, która znajduje się w Załączniku nr 1 do Warunków Technicznych1. Przepis ten definiuje je jako  „ścieki niezawierające fekaliów i moczu”.

Woda szara – jak zrobić z niej użytek w instalacji

Wodę szarą można wykorzystać np. do spłukiwania miski ustępowej. Krótko mówiąc – robi się to po to, żeby nie marnować wody pitnej, wylewając ją do kanalizacji (zobacz, ile wody można oszczędzić w domu). W normie PN-EN 12056-1:2002 wskazano system IV – instalację kanalizacyjną odprowadzającą oddzielnymi układami ścieki czarne i ścieki szare. Widać, że do pionu ścieków szarych kierowane są odpływy z wanien i umywalek.

System kanalizacyjny z oddzielnymi pionami ścieków szarych i czarnych (system IV) wśród innych systemów kanalizacji grawitacyjnej. Według normy PN-EN 12056-1:2002]

Instalacja, w której występują dwa układy przewodów – transport wody pitnej + transport wody szarej, nazywa się instalacją dualną.

Jak wygląda proces wykorzystania wody szarej?

  • Odpływ z przyborów sanitarnych kierowany jest do układu uzdatniania.
  • Kolejno idą procesy: napowietrzanie, cedzenie (oczyszczanie mechaniczne za pomocą krat i sit), sedymentacja, dezynfekcja (na filtrach membranowych lub chemiczna).
  • Wodę uzdatnioną przechowuje się w zbiorniku, dobranym tak, by woda w nim nie stała.
  • Ze zbiornika prowadzi się instalację wody oczyszczonej. Podłącza się do niej punkty czerpalne przyborów, np. spłuczki.
  • Kiedy woda jest potrzebna, jest pompowana ze specjalnego urządzenia.
  • Kiedy wody w zbiorniku jest za mało, woda dopływa z instalacji wody pitnej. Uwaga! Dopływ wody pitnej do zbiornika musi mieć zabezpieczenie antyskażeniowe wysokiej klasy (przeczytaj więcej o zabezpieczeniach antyskażeniowych). Zabezpiecza to przed przepływem zwrotnym wody szarej do instalacji wody pitnej.

Rynek oferuje gotowe moduły filtracyjne (uzdatniające). Niszowy produkt stanowią ciekawe, ale dość kosztowne urządzenia zblokowane (kompaktowe), takie jak miska ustępowa z umywalką firmy Roca (na zdjęciu głównym). Woda z mycia rąk płynie do małego układu uzdatniania – skrywa go korpus umywalki. Stamtąd woda uzdatniona kierowana jest do spłuczki.

Poznaj przykładowe rozwiązanie techniczne!

Wykorzystanie wody szarej staje się coraz powszechniejsze w budynkach komercyjnych lub przemysłowych. Chętnie korzystają z niej hotele lub zakłady produkcyjne.

Woda szara i prawny problem

Woda szara w kontekście jej wykorzystania pojawia się dużo rzadziej niż woda deszczowa. Chodzi o to, że wykorzystanie wody szarej nie jest w żaden sposób uregulowany w prawie polskim. Przez to projektanci i inwestorzy obawiają się stosowania tych rozwiązań. Jeśli w jakimś nowoczesnym budynku pojawi się takie rozwiązanie, zwykle projektant korzysta z dobrze opracowanych norm brytyjskich.

Niejasność w nazewnictwie – woda szara czy ścieki szare

Powszechnie określenie „woda szara” stosują głównie firmy zajmujące się dostawą urządzeń. Pewnie wynika to z tego, że “wykorzystanie wody szarej” brzmi lepiej niż “wykorzystanie ścieków szarych”. Może to także być kalka angielskiego słowa „greywater”. Dr inż. Jarosław Chudzicki z Politechniki Warszawskiej zwraca uwagę, że jednak powinno się mówić “ścieki szare”. Podobnie jest ze słowem „wastewater”. To w języku polskim „ścieki”, a nie „woda zużyta”. Dr Chudzicki uważa także, że samo pojęcie „woda szara” mogłoby wejść do oficjalnej terminologii i oznaczać ścieki szare po procesach ich oczyszczania i dezynfekcji, gotowe do powtórnego wykorzystania w obiekcie budowlanym3. Porządek w nazewnictwie byłby dobrym początkiem do sformułowania wymagań prawnych. Instytucje i osoby, które zajmują się racjonalizacją użytkowania wody czy nowoczesnymi instalacjami wod-kan, od lat postulują prawne uregulowanie stosowania instalacji dualnych.

Akty prawne i dobre źródła

  1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. 2022, poz.1225)
  2. PN-EN 12056-2:2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynków. Część 2: Kanalizacja sanitarna. Projektowanie układu i obliczenia
  3. Chudzicki Jarosław, Malesińska Agnieszka, Instalacje do powtórnego wykorzystania ścieków szarych w aspekcie certyfikatów energetycznych w budownictwie, „WARUNKI TECHNICZNE.PL” nr 4(10)/2015, s. 30–34.

Zdjęcie główne: Roca

Warto przeczytać także:

3 Thoughts to “Woda szara – wykorzystanie odpływu z przyborów sanitarnych”

  1. Piotr Radomski

    A nie latwiej wykorzystac do tego deszczowke? 4000 litrowy zbiornik wystarcza na 6 mieszkan, 1 biuro i podlewanie trawnikow.

  2. Anna

    Dzień dobry
    Mam nietypowe do Państwa pytanie.
    Szkoła mojego syna bierze udział w międzynarodowym projekcie przy współpracy z Izraelem dotyczącym wtórnego wykorzystywania wody ,między innymi wykorzystanie wody z umywalki ,wanny etc.
    Wiem ,że Państwa firma zajmuje się takimi projektami ,stąd moje pytanie czy bylibyście Państwo na tyle uprzejmi ,żeby mógł syn poprosić Państwa np o krótki filmik przedstawiający techniczne montowanie oraz wykorzystanie takich zbiorników. Projekt jest graficzny ,więc oczywiście umieszczone byłoby Państwa logo .
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Pozdrawiam

    1. redakcja SI

      Rzeczywiście ciekawa inicjatywa. W Polsce wykorzystanie odpływu z przyborów (wody szarej) nie jest jeszcze bardzo popularne, a instalacje powstają głównie dla większych obiektów (np. hotele, biurowce). Sami nie zajmujemy się projektami ani wykonawstwem, piszemy tylko o takich rozwiązaniach i popularyzujemy je. Proponujemy kontakt z firmami oferującymi produkty, np. Roca i Hydraloop lub z firmami wykonawczymi, np. Green Water Solutions.
      Pozdrawiamy, redakcja SI.

Leave a Comment