Glikole w technice instalacyjnej

Glikol przygotowany do zastosowania w technice instalacyjnej

Glikole w technice instalacyjnej wykorzystuje się jako płyny przewodzące ciepło – w instalacjach grzewczych, chłodniczych, klimatyzacyjnych, solarnych czy pompach ciepła. W przeciwieństwie do wody nie zamarzają w temperaturze ujemnej – mogą zachować swoje własności nawet do temperatury -35°C.

Glikole występują albo jako koncentraty do rozrobienia, albo w gotowych roztworach eksploatacyjnych. Te ostatnie przygotowuje się tak, by płyn był dostosowany do pracy w określonej temperaturze minimalnej. Wielu producentów uzupełnia roztwory te o dodatkowe substancje chroniące przed korozją, rozwojem mikroorganizmów i spienianiem płynu. Takie mieszaniny noszą nazwę płynów instalacyjnych. Zapewniają one pH 7,5-9 oraz rezerwę alkaliczną powyżej 8. Gotowych roztworów nie można mieszać z wodą i innymi substancjami, gdyż tracą swoje własności użytkowe. 

W technice grzewczej, chłodniczej, klimatyzacyjnej, solarnej i pomp ciepła spotyka się dwa rodzaje glikoli – etylenowy i propylenowy.  

Glikol etylenowy

Glikol etylenowy (etanodiol, C2H6O2 lub C2H4(OH)2) jest prostym alkoholem z grupy dioli, czyli zawierającym dwie grupy hydroksylowe. Pod względem technicznym bardzo dobrze nadaje się na niezamarzający płyn instalacyjny. Jeśli porównać go z glikolem propylenowym, jest tańszy. Ma też mniejszą lepkość kinematyczną w całym zakresie temperatury (nawet dwa razy mniejszą niż glikol propylenowy). Dzięki temu opory przepływu w instalacji (a więc zużycie energii) są mniejsze. Glikol etylenowy jest bezbarwną cieczą. Z wodą miesza się bez ograniczeń. Cechuje się własnościami korozyjnymi większymi niż woda, dlatego do instalacji nie powinno się wpuszczać czystego glikolu. Producenci oferują tzw. płyny instalacyjne (roztwory z domieszkami inhibitorów korozji, biocydów i substancji antypieniących). Mają one następujące minimalne temperatury eksploatacji i stężeniach glikolu:

  • -15°C (28% glikolu),
  • -20°C (35% glikolu),
  • -25°C (40% glikolu),
  • -35°C (48% glikolu).

Glikol etylenowy jest także dostępny jako koncentrat do samodzielnego rozrabiania, czyli przygotowania przez instalatora. Ważne jest zastosowanie wody o odpowiedniej jakości i dodanie inhibitorów korozji. Przygotowanie odpowiedniego roztworu glikolu etylenowego wymaga od instalatora nie tylko doświadczenia i uwagi, ale też stosowania środków ochrony osobistej. Wynika to z tego, że glikol etylenowy jest  substancją silnie trującą. Niebezpieczne jest jego spożycie (opary są mniej szkodliwe) – powoduje uszkodzenia nerek, serca i układu nerwowego, a dawka śmiertelna wynosi ok. 70–100 ml czystego glikolu etylenowego.

Jest to główny minus glikolu etylenowego i z tego powodu jego zastosowanie w instalacjach domowych jest ograniczone. Dlatego roztwory glikolu etylenowego często mają zabarwienie niebieskie, co stanowi ostrzeżenie przed przypadkowym spożyciem. Płyny instalacyjne oparte o glikol etylenowy (i sam glikol) standardowo dostępne są w butlach po 20 l oraz beczkach – 120, 200, a nawet 1000 kg.

Glikol propylenowy

Glikol propylenowy (propanodiol,  C3H8O2) podobnie jako glikol etylenowy jest prostym diolem, prostym alkoholem zawierającym dwie grupy hydroksylowe. Jako płyn niezamarzający w instalacji ma nieco gorsze właściwości niż glikol etylenowy, ponieważ w całym zakresie temperatury charakteryzuje się wyższą lepkością kinematyczną, co powoduje większe opory przepływu przekładające się na większe zużycie energii. Jest też droższy, ze względu na wyższe koszty jego wytworzenia. Ma postać bezbarwnej i bezwonnej oleistej cieczy o słodkawym smaku. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, a także w acetonie i chloroformie. Ponieważ, jak inne glikole, jest bardziej korozyjny niż woda, w technice stosuje się go zwykle jako główny składnik płynów instalacyjnych, czyli roztworów z domieszkami inhibitorów korozji, biocydów i substancji antypieniących. W przypadku glikolu polipropylenowego dostępne są roztwory o następujących minimalnych temperaturach eksploatacji i stężeniach:

  • -15°C (33% glikolu),
  • -20°C (37% glikolu),
  • -25°C (42% glikolu),
  • -35°C (50% glikolu).

Roztwór glikolu propylenowego może także zostać przygotowany przez instalatora z koncentratu, z uwzględnieniem odpowiedniej jakości wody i konieczności dodania inhibitorów korozji. Glikol propylenowy ma nad glikolem etylenowym znaczną przewagę – nie ma własności toksycznych, co sprawia, że nadaje się do instalacji domowych i mających kontakt z żywnością. Nawet jego przypadkowe spożycie nie jest groźne dla zdrowia. Z tego względu producenci często oznaczają go jako „zdrowy”, „bezpieczny” albo „eko”.

Glikol propylenowy i oparte o niego płyny instalacyjne, podobnie jak w przypadku glikolu etylenowego, dostępne są w butlach po 20 l oraz beczkach – 120, 200, a nawet 1000 kg.

Glikole w technice instalacyjnej – praktyczne rozwiązania

Tabela zawierająca porównanie własności glikoli
Tabela. Porównanie cech płynów instalacyjnych na bazie glikoli. Przykład dla roztworów odpowiednich do stosowania w temperaturze do -35°C.

Dowiedz się więcej o płynach instalacyjnych!

Warto przeczytać także:

Leave a Comment